Oficjalny portal: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7

PLASTYKA W EDUKACJI SENSORYCZNEJ

Plastyka w integracji sensorycznej to doskonały sposób na stymulowanie różnych układów sensorycznych dzieci i wspomaganie ich rozwoju. Aktywności plastyczne angażują wiele zmysłów jednocześnie, co jest kluczowe w procesie integracji sensorycznej. Dzieci, bawiąc się różnorodnymi materiałami, kształtują zdolności motoryczne, rozwijają percepcję dotyku, wzroku, a także koordynację ruchową. Plastyka w tym kontekście staje się więc narzędziem do osiągania celów terapeutycznych.

Korzyści z włączenia plastyki do terapii integracji sensorycznej:
1.    Stymulacja zmysłu dotyku: Praca z różnymi materiałami o różnych fakturach (np. glina, piasek, guma, masa solna) pozwala dziecku na różnorodną stymulację dotykową.
2.    Rozwój motoryki małej i dużej: Wykonywanie prac plastycznych, takich jak malowanie, rysowanie, wycinanie, klejenie, wzmaga precyzyjność ruchów rąk i palców, co poprawia koordynację.
3.    Relaksacja: Praca plastyczna może działać uspokajająco i redukować napięcie, co jest szczególnie istotne w przypadku dzieci z nadwrażliwościami sensorycznymi.
4.    Wspieranie koncentracji: Twórcze zadania plastyczne wymagają uwagi i skupienia, co może pomóc dzieciom w nauce koncentracji.

Przykłady aktywności plastycznych w integracji sensorycznej:
1.    Masa solna
Korzyści: Stymuluje zmysł dotyku, rozwija motorykę małą.
Jak to zrobić: Masa solna jest idealnym materiałem do ugniatania, formowania i modelowania. Dzieci mogą tworzyć różne kształty, figury, a następnie malować swoje prace.
2.    Malowanie palcami
Korzyści: Rozwija zmysł dotyku i wzroku, a także koordynację ręka-oko.
Jak to zrobić: Zamiast tradycyjnych pędzli dzieci używają swoich palców, aby nanosić farby na kartki. Można dodać różne tekstury (np. piasek, folia bąbelkowa) do farb, co wzmocni stymulację sensoryczną.
3.    Praca z materiałami o różnych fakturach
Korzyści: Stymuluje zmysł dotyku, rozwija zdolności motoryczne.
Jak to zrobić: Dzieci mogą tworzyć kolaże z różnych materiałów (np. tkaniny, papier, drewno, guma, pióra), co pozwala na odczuwanie różnorodnych tekstur i rozwój wyobraźni.
4.    Pieczenie i zabawy z ciastoliną
Korzyści: Stymulacja dotykowa, rozwój motoryki małej, rozładowanie napięcia.
Jak to zrobić: Dzieci mogą ugniatać, formować, wałkować ciastolinę, co angażuje nie tylko zmysł dotyku, ale również usprawnia motorykę małą. Jest to też świetny sposób na wprowadzenie elementów matematycznych (np. liczenie kulek, tworzenie kształtów geometrycznych).
5.    Zabawy w piasku i wodzie
Korzyści: Stymulacja zmysłów dotyku, propriocepcji, przedsionkowego.
Jak to zrobić: Dzieci mogą tworzyć budowle z piasku, zanurzać ręce w wodzie, przelewać ją przez różne pojemniki. Można też łączyć piasek z farbami, tworząc wspólnie malunki na piasku.
6.    Malowanie z wykorzystaniem różnych narzędzi (np. szczoteczek do zębów, gąbek, sznurka)
Korzyści: Stymulacja wzroku, dotyku, rozwoju motoryki dużej.
Jak to zrobić: Dzieci używają nietypowych narzędzi do malowania, co rozwija kreatywność oraz umożliwia odkrywanie nowych form wyrażania siebie przez sztukę. Można także tworzyć odbitki przy użyciu gąbek czy kawałków materiału.
7.    Tworzenie rysunków za pomocą różnorodnych narzędzi (np. kredki, węgiel, farby, pastele)
Korzyści: Wzmacnia koncentrację, rozwija zdolności manualne, uspokaja.
Jak to zrobić: Można organizować zadania, w których dzieci mają stworzyć obrazek przy użyciu różnych technik. Używanie węgla, pasteli czy farb daje możliwość eksperymentowania z różnymi fakturami, co wzbogaca doświadczenia sensoryczne.

Katarzyna Strzelczyk




ĆWICZENIA Z DYSKIEM

Podczas zajęć Integracji Sensorycznej uczniowie wykonują ćwiczenia, które pozytywnie wpływają na wiele aspektów.
Są to ćwiczenia na dysku sensorycznym /poduszce/, który wykorzystujemy podczas zadań do doskonalenia równowagi, koordynacji, motoryki małej i dużej, wykonujemy również zadania na koncentrację uwagi, podczas gdy dziecka stoi na dysku i utrzymuje równowagę.
Ćwiczenia z dyskiem mają szerokie zastosowanie od ćwiczeń równowagi po ćwiczenia, które zwiększą siłę mięśni głębokich, poprawią stabilność stawów i pomogą w walce z wadami postawy. Ćwiczenia te zwykle nie są trudne w wykonaniu i będą odpowiednie dla osób o różnym stopniu aktywności. Do popularnych ćwiczeń można zaliczyć:
•    balansowanie ciałem w pozycji stojącej - ćwiczenie polega na staniu na dysku obiema nogami i staraniu się o utrzymanie równowagi napinając przy tym brzuch i utrzymując wyprostowaną postawę ciała.
•    balans na jednej nodze - aby wykonać ćwiczenie należy stanąć na dysku na jednej nodze, napiąć mięśnie brzucha i utrzymywać równowagę przez 30 sekund, drugą nogę należy mieć wtedy zgiętą w kolanie i w biodrze do kąta 90 stopni.
•    wykroki  - jedną nogą należy stanąć na dysku, a drugą wykonać wykrok do tył, cały czas należy utrzymywać wyprostowaną pozycję ciała, następnie należy wrócić do pozycji wyjściowej.
•    przysiad - dyski należy ułożyć na szerokość bioder, aby zapewnić sobie stabilną podstawę, następnie stanąć na obu poduszkach i wykonać przysiad spinając w tym czasie mięśnie pośladków i utrzymując stabilną postawę.
•    asymetryczny przysiad - należy stanąć stopami na szerokość barków i jedną stopę dać na dysk, należy wykonywać przysiad uginając kolana do kąta prostego.
•    dynamiczne siedzenie - dysk sprawdza się podczas siedzenia, gdyż zapewnia niestabilne podłoże, które wymusza prace mięśni, korygując postawę i zapewniając równomierne obciążanie kręgosłupa. Siedzenie na dysku powoduje, że brzuch musi być cały czas napięty, aby utrzymać wyprostowaną postawę kręgosłupa. Dzięki temu dysk poduszka sensomotoryczna spowoduje wzmocnienie stabilizacji kręgosłupa, a także w długiej perspektywie zniesie jego ewentualne dolegliwości bólowe.
•    masaż stóp - pompowany dysk sensomotoryczny może być wykorzystywany do masażu stóp, produkt z jednej strony posiada wypustki, które pobudzają receptory znajdujące się na stopach, dzięki którym działanie poduszki sensomotorycznej znacznie zmniejsza napięcie na stopach i w całym ciele.

Katarzyna Strzelczyk

ĆWICZ UMIEJĘTNOŚĆ WYCINANIA

Powody, dla których dzieci powinny ćwiczyć wycinanie:
1.Uczy cierpliwości i skupienia uwagi – wymaga dokładności i precyzji. Dzieci uczą się kontrolować ruchy dłoni, skupiać na zadaniu i dążyć do osiągnięcia zamierzonego celu.
2.Wspomaga zdolności szkolne.
Uczniowie, którzy potrafią dobrze wycinać, mogą lepiej radzić sobie z ćwiczeniami kreatywnymi, plastycznymi, które wymagają precyzji i dbałości o szczegóły.
3. Pobudza kreatywność. Dzieci mogą pokazać swoją kreatywność poprzez wycinanie różnych wzorów i kształtów, mogą tworzyć własne projekty, co sprzyja rozwijaniu myślenia poza schematami.
4.Rozwija motorykę małą – wycinanie wymaga precyzyjnej kontroli nadaruchami dłoni. Ćwicząc tą umiejętność uczniowie doskonalą motorykę małą, co pozytywnie wpływa na zdolności manipulacyjne palców, pisarskie, malarskie.
5. Rozwija percepcję wzrokowo-przestrzenną.
To nauka rozpoznawania wzorów, kształtów, symetrii, struktur przestrzennych .

Katarzyna Strzelczyk

WARTO WIEDZIEĆ - CHODZENIE NA PALCACH

Najczęściej wymieniane przyczyny to: etapy rozwoju dziecka, zaburzenia napięcia mięśniowego, zaburzenia integracji sensorycznej, zaburzenia ze spektrum autyzmu, porażenie mózgowe, dystrofie mięśniowe, skrócone ścięgno Achillesa, zbyt napięta tylna taśma mięśniowa.
Pamiętaj, nie bagatelizuj chodzenia na palcach, gdyż może to powodować wady postawy, nieprawidłowe funkcjonowanie stopy i inne.
Profilaktyka:
•    wzmacnianie mięśni brzuch i nóg
•    chodzenie po torach przeszkód, ścieżkach sensorycznych
•    zabawy w naśladowanie różnego rodzaju chodu np. zwierząt
•    wchodzenie pod górę
•    masaż łydki
•    rozciąganie ścięgna Achillesa
•    stymulowanie pięty masażem np. piłeczką z wypustkami
•    przetaczanie stopy - od pięty do palców
•    ćwiczenia: kulaj pod stopą w przód i tył twardą piłeczką; ułóż nogi na jednakowym podwyższeniu /np.książka/ podnoś je i opuszczaj na podłogę, zrób tak również naprzemiennie.

Katarzyna Strzelczyk

OBJAWY ZABURZEŃ SENSORYCZNYCH

Przykłady niepokojących sygnałów, które najczęściej można zauważyć u dzieci z zaburzeniami SI. Często występują w różnych konfiguracjach , dlatego u każdego dziecka mogą manifestować się inaczej. Obserwując dziecko bierzemy pod uwagę kilka czynników:
1. Wiek dziecka, jego etap rozwojowy
2. Wykluczamy inne objawy (emocjonalne, zdrowotne); dziecko powinien skonsultować pediatra lub inni specjaliści
3. Bierzemy pod uwagę temperament dziecka, osobowość oraz profil sensoryczny dziecka – preferencje sensoryczne
4. Jeden objaw przeważnie nie świadczy o zaburzeniach sensorycznych

KIEDY PODEJRZEWAMY ZABURZENIA INTEGRACJI SENORYCZNEJ U DZIECKA?
Jeżeli jego reakcje na bodźce:
- utrudniają codzienne życie
- wpływają negatywnie na rozwój
- utrudniają relacje społeczne
- wpływają negatywnie na członków rodziny

Katarzyna Strzelczyk

ZABAWY SŁOWAMI

Zabawy słownikowe, które organizujemy naszym dzieciom, mają duży wpływ na rozwój ich mowy, ponieważ:
- wzbogacają słownictwo,
- kształtują ekspresję słowną,
- wpływają na poprawność gramatyczną mowy,
- rozwijają myślenie, inwencję twórczą i płynność mowy.
Zabawy tego typu mogą odbywać się przy każdej okazji. Nawet nie potrzeba do nich specjalnych pomocy dydaktycznych.
ZABAWY SŁOWAMI /przykłady/:
1.    opowiadanie historyjek obrazkowych /możemy dzieciom zaprezentować historyjkę z pominięciem paru obrazków i zapytać, co mogło się wydarzyć później lub wcześniej/
2.    rysowanie własnych historyjek, nadawanie im tytułów i ich opowiadanie
3.    układanie opowiadań do ilustracji znalezionej w książce lub czasopiśmie
4.    słuchanie fragmentu utworu muzyki poważnej i układanie wspólnie z dzieckiem opowiadania, w którym np. instrumenty mogą stać się postaciami bajkowymi albo zjawiskami przyrodniczymi
5.    dopowiadanie zdań z jak największą ilością elementów/wyrazów/, np. Jesteś w lesie i widzisz… Dzisiaj na obiad babcia ugotowała… Jaś idzie na spacer i zakłada… Przez okno widzę…
Mama przyniosła zakupy, zaglądasz do torby i widzisz… Jesteś na wycieczce w zoo i spotykasz…    
6.    układanie rymów do podanego wyrazu lub krótkich rymowanek
7.    znajdowanie słów na podaną głoskę
8.    wyszukiwanie wyrazu, który nie pasuje do grupy znaczeniowej
9.    wyszukiwanie wyrazów o znaczeniu przeciwnym lub podobnym
10.     wyszukiwanie słów określających jakąś czynność, np. KUCHARZ – gotuje, nalewa, smaży, piecze, miesza, soli…
11.     rozwijanie zdań
12.     samodzielne tworzenie tekstów na podany temat z wykorzystaniem zgromadzonych wyrazów, np. „W lesie” /lis, nora, jeże, grzyby, sowa, paprocie, ślimak, sosny, poziomki/
13.     tworzenie zdrobnień, rodzin wyrazów
14.     szukanie wyrazów ukrytych w wyrazach – MAKARON, MALINA…
15.     wyszukiwanie określeń, np. Okrągły jak….  Ciemny jak…
16.     wymyślanie wyrazów do podanej sylaby, np. ro- / -lki, -sa, -bak, -bot…/
17.     wycinanie z gazet ilustracji, przyklejanie ich na kartce i tworzenie opowieści tematycznej
18.     tworzenie samodzielnych książeczek rysunkowych lub wyklejanych i prezentowanie ich słuchaczom.

Beata Brniak

TRENING UWAŻNOŚCI

Wiosna zachęca nas do treningu uważności – dzięki zaproponowanym aktywnościom można
wnieść wiele korzyści do dnia codziennego: lepsze radzenie sobie ze stresem, wzrost samooceny, poczucie wdzięczności i otwartości, wyciszenie się. Natura wokół nas zmienia się każdego dnia,
pobudza nasze zmysły i zachęca do obserwacji, skupienia się na chwili obecnej.
Można wykorzystać ćwiczenia podczas spacerów, wizyty w ogrodzie, parku, lesie, działce, łące.
Obserwacje przyrodnicze – zwracamy uwagę na zmiany zachodzące w świecie roślin, zwierząt, owadów.  Rozglądamy się za gniazdem ptaków, mrowiskiem. Zauważamy wzrost kwiatów i krzewów.
Można posadzić nasiona w doniczce i każdego dnia prowadzić obserwację.
Wiosenne rozciąganie – oddechy połączone z ruchem dodadzą energii, wyciszą trudne emocje. Wykonujemy powolny wdech nosem, szeroko rozciągamy ramiona. Długo i spokojnie wydychamy powietrze ustami oplatając przy tym rękami nasze ciało. Pomocne również mogą być pozycje jogi - sprzyja to zatrzymaniu się na chwili obecnej oraz zwiększa świadomość własnego ciała, co jest bardzo ważne podczas zaburzeń przetwarzania sensorycznego.  Katarzyna Strzelczyk

SYTUACJE EDUKACYJNE SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI MOWY

Bardzo ważną rolę w naszych odziaływaniach profilaktycznych, wpływających na rozwój mowy, pełnią zabawy i ćwiczenia manualne rozwijające motorykę małą – ruchy nadgarstka, palców rąk. Uzasadnia ten fakt umiejscowienie blisko siebie w korze mózgowej ośrodków odpowiedzialnych za ruchy ręki i za ruchy artykulacyjne. Zatem usprawniając palce/nadgarstek możemy osiągnąć większą precyzję ruchów języka, szczęki dolnej i warg.
W tym celu organizujmy rozmaite zabawy, dzięki którym pozytywnie wpłyniemy na mowę naszego dziecka. Dobrą propozycją będą więc wszelkie prace/zabawy plastyczne:
- gniecenie i darcie papierów – jedną ręką opartą o blat biurka lub stolika, gdzie leży np. gazeta robimy z niej papierową kulę, druga ręka na kolanie, potem zmiana  rąk; możemy też rozłożyć ściereczkę do naczyń i obiema rękami opartymi o krawędź stołu zwijać ściereczkę, aż całkowicie znajdzie się ona w naszych dłoniach
- lepienie z różnych mas plastycznych, np. mąki ziemniaczanej i oleju, z gliny, z masy solnej
- modelowanie kształtów z miękkiego drucika
- nawlekanie guzików, makaronu lub koralików
- wycinanie lub wydzieranie
- układanie puzzli
- kolorowanie, przybijanie pieczątek, naklejanie
- malowanie palcami.
Innym rodzajem zabawy będzie np. „teatrzyk paluszkowy”, w którym możemy wykorzystać stare rękawiczki i z pomocą babci, mamy lub siostry stworzyć z nich postacie z wierszy i bajek /ruchy palców, czy dłoni są wykonywane wraz z wypowiadaniem tekstów wymyślonych lub zapamiętanych, co także oddziaływuje na rozwój języka dzieci, zasobu słownictwa, poprawności gramatycznej/.
W trakcie zajęć logopedycznych dzieci mają zalecone często ćwiczenia języka, warg, szczęki dolnej. Na poprawną pracę mięśni aparatu mowy wpływa także rodzaj spożywanego jedzenia. Możemy ćwiczyć te mięśnie gryząc twardsze produkty, np. kawałki świeżych warzyw, owoców i chleb ze skórką.
W procesie mowy ważną funkcję pełni również oddech. Zabawy i ćwiczenia oddechowe mają za zadanie wytworzyć nawyk oddychania nosem i ograniczyć w ten sposób schorzenia układu oddechowego. Jest wiele naturalnych sytuacji, które możemy wykorzystać w tym celu, np. chłodzenie gorącego posiłku, chuchanie na zmarznięte ręce lub na lusterko, nadmuchiwanie balonów, zdmuchiwanie świeczek. Inne propozycje to:
- kto szybciej zdmuchnie ze stołu kulki z waty lub nagromadzone piórka
- za pomocą słomki „chwytanie” na wdechu lekkich przedmiotów /możemy też ułożyć obrazek z części/
- wymawianie głośne na jednym wydechu samogłosek: eee…, ooo…, uuu…, możemy potem łączyć je w pary lub wypowiadać po trzy samogłoski
- zabawa w „Echo” – parokrotne powtórzenie na jednym wydechu usłyszanych sylab /ku,ku…/ lub wyrazów /lato…/
- zabawy zdaniami – bierzemy duży wdech i wypuszczając powietrze wypowiadamy parę razy usłyszane krótkie zdanie ( np. Lila lubi lale.)
- recytowanie wierszy z wyrazami dźwiękonaśladowczymi
- gra na flecie
- śpiewanie piosenek.
Angażujmy dzieci do zabaw i różnego typu aktywności. Starajmy się urozmaicać im czas.
Bądźmy pomysłowi!

Beata Brniak

INTEGRACJA SENSORYCZNA – OBJAWY ZABURZEŃ I PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

Jeśli Twoje dziecko:
NIE LUBI: obcinania włosów, paznokci; mycia włosów, czesania; smarowania kremem, przytulania głaskania, głośnych dźwięków, metek ubrań, chodzić na boso, zapinania guzików, sznurowania butów, huśtawek i karuzeli. 
JEST:  
niespokojne, płaczliwe, niezgrabne, rozdrażnione, nadpobudliwe lub spokojne, impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie. 
MA TRUDNOŚCI: 
z samodzielnym piciem, żuciem, połykaniem, z zaśnięciem, koncentracją uwagi, z siedzeniem lub staniem w jednym miejscu, z pisaniem, wycinaniem, rysowaniem, ze zrozumieniem poleceń. 
MA PROBLEM:
z utrzymaniem równowagi i orientacją w przestrzeni; potyka się i upada, często ma jakieś siniaki, nie jeździ na rowerze, wpada na meble, ściany i inne dzieci, często myli stronę prawą i lewą, ma słabe wyczucie odległości, nie ma dominującej jednej ręki. 
MA: 
chorobę lokomocyjną, nadwrażliwość na dźwięki, światło i jaskrawe kolory, słabą lub nadmierną reakcję na ból. 
LUBI: 
jeden rodzaj jedzenia, dobrze znane miejsca, zabawy indywidualne, chodzić na palcach, szorstkie lub miękkie ubrania, ekstremalne przeżycia. 

Integracja sensoryczna to proces, którego celem jest dostarczanie za pośrednictwem wszystkich zmysłów informacji do mózgu, który rozpoznaje je, przekształca oraz integruje ze sobą, jak również łączy z wcześniejszymi doświadczeniami. Zajęcia sensoryczne to przede wszystkim edukacyjna zabawa, dostarczająca optymalną ilość kontrolowanych wrażeń dotykowych, przedsionkowych i propriocepcyjnych (czyli odpowiedzialnych za orientację własnego ciała), efektem czego jest wytworzenie i zapamiętanie już w pozytywnym kontekście zaburzonych funkcji zmysłowych. 

Propozycje ćwiczeń w domu: 
1. Zawijanie w koc lub kołdrę i dociskanie wzdłuż całego ciała. 
2. Masowanie ciała gąbkami o różnej fakturze, nazywanie masowanych części ciała, pytanie „co jest wyżej? – kolano czy łokieć?”. 
3.Szczotkowanie dłoni i przedramion różnymi pędzlami i szczotkami. 
4. Ugniatanie palcami w ryżu, grochu, makaronach.
5. Ściskanie piłeczek rehabilitacyjnych.
6. Chodzenie po murkach, krawężnikach, konstruowanych wspólnie z dzieckiem w domu torach przeszkód z krzeseł, koców, wałków, poduszek.
7. Rzucanie do celu. 
8. Ćwiczenia z ciężarkami. 
9. Przyjmowanie i utrzymywanie pozycji „bocian”, „jaskółka”, z otwartymi i zamkniętymi oczami.
10. Podrzucanie i łapanie piłki z „utrudnieniami”: klaśnięciem, wielokrotnym klaśnięciem, przysiadem, obrotem ciała o 360 stopni.

Katarzyna Strzelczyk

ZNACZENIE MOWY W ROZWOJU DZIECKA

Mowa wpływa na całokształt rozwoju człowieka. Jest podstawą w nawiązywaniu kontaktów społecznych, daje możliwość komunikowania się, jest narzędziem w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich emocji i uczuć
Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu mogą utrudnić osiąganie sukcesów w nauce szkolnej. Dlatego tak bardzo ważne jest wsparcie rodziców w terapii logopedycznej prowadzonej w szkole.
W kwestii rozwoju prawidłowej wymowy istotne są jeszcze inne zagadnienia, na które chcemy zwrócić teraz uwagę. Urządzenia nowych technologii, które są przez dzieci nadużywane mają ogromny wpływ na rozwój języka. Niestety zbyt częste korzystanie z tych „wynalazków techniki” /komputer, TV/, wyłącza dziecko z aktywności językowej , bowiem nastawia je przede wszystkim na bierny odbiór. Wpływ obrazu z urządzeń nie pobudza języka/mowy. Dzieci nie rozwijają słownictwa czynnego, mają słabo rozwiniętą wyobraźnię.

Jak zatem, my – dorośli, możemy we własnym zakresie zapobiegać takiemu zjawisku?
1.Dajmy dobry wzorzec językowy dzieciom. Nie stosujmy wielu zdrobnień. Rozwijajmy swoje wypowiedzi. Miejmy czas na słuchanie naszych pociech.
2.Czytajmy książki razem z dziećmi. Dawajmy też przykład tym, że sami czytamy. Opowiadajmy przeczytaną lekturę. Wymieniajmy się opiniami na ich temat.
3.Opowiadajmy o tym, co widzimy na spacerze/wycieczce, o tym, jak minął dzień.
4.Śpiewajmy razem piosenki, wymyślajmy zagadki.
5.Wymyślajmy wspólnie z dziećmi zabawy i gry językowe.
6.Rozwiązujmy krzyżówki i rebusy, dostosowane do poziomu dziecka, np. „Supełkowe krzyżówki”.
W naszej rubryce postaramy się cyklicznie umieszczać propozycje zabaw, ćwiczeń logopedycznych i sensorycznych, które mogą posłużyć jako gotowy materiał do pracy/zabawy, albo stać się wskazówką do wymyślenia własnej wersji.
                                                                          
Beata Brniak